Ο τρίτος βράχος από τον Ήλιο

Ένας επιστήμων κοσμοπολίτης, που «πολλών δ’ ανθρώπων ίδεν άστεα και νόον έγνω», ο οποίος, τουλάχιστον για μια μειονότητα ανθρώπων, δεν είναι αδιάφορος. Μιλάμε για τον καταξιωμένο διεθνώς Δημήτρη Νανόπουλο, ταγμένο στην εξερεύνηση και στην κατανόηση του αχανούς και άγνωστου Σύμπαντος, ο οποίος αναζητεί αενάως «την τελική και ολοκληρωτική γνώση». Ένα από τα μεγαλύτερα μυαλά της Φυσικής, ένας αναρχικός του πνεύματος και ανυπότακτος, όπως ο ίδιος δηλώνει. Το κύριο ερευνητικό έργο του ανήκει στο πεδίο της Σωματιδιακής Φυσικής ή Φυσικής Υψηλών Ενεργειών και της Κοσμολογίας, ενώ στα ερευνητικά του ενδιαφέροντα ανήκουν και η δημιουργία μιας ενοποιημένης θεωρίας όλων των δυνάμεων της φύσης, η θεωρία του Παντός, η υπερσυμμετρία, η υπερβαρύτητα, η Θεωρία των Χορδών και η Βιοφυσική.

Γεννήθηκε το 1948 στο Χαρβάτι (σημερινή Παλλήνη) και το επώνυμό του δεν είναι Νανόπουλος, είναι Νάκας. Όνομα της Βορείου Ηπείρου που ο παππούς του το άλλαξε για να ακούγεται πιο ελληνικό, όταν επέστρεψε από τη Νέα Υόρκη στην πατρίδα του θεωρώντας καθήκον του να συμμετάσχει στον Βορειοηπειρωτικό αγώνα, το 1914.

Η ποίηση και η φύση έχουν... Άνοιξη

Η άνοιξη, πιστή και ακριβής στο ραντεβού της και, μη ορρωδώντας προ ουδενός, κατέφθασε και πάλι με όλο της το κάλλος. Η ποίηση, και αυτή πιστή στην αποστολή της, εμπνεύσθηκε από την άνοιξη και την ύμνησε πότε με αισιοδοξία και πότε μελαγχολικά, δωρίζοντάς μας καρπούς οίστρου που πάλλουν το είναι μας και αποτυπώνουν συγκινήσεις, αξίες και μηνύματα, που οι ποιητές, ως θεματοφύλακες, διαφυλάσσουν ως κόρην οφθαλμού για την πορεία του έρημου ανθρώπου σε αυτόν τον πλανήτη.
Ευσεβής πόθος, μια άνοιξη του δίποδου ζώου που ενώ θεωρεί με οίηση ότι είναι νοήμον και ικανό για τα μέγιστα, ιχνηλατεί αυτούς τους καιρούς στα σκοτάδια.

Τι έγινε την 25η Μαρτίου του 1821;

Η Ιστορία αυτήν ακριβώς την ημερομηνία δεν καταγράφει κανένα γεγονός – αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς. Εντούτοις, στα χωράφια της ευδοκιμούν και ενσωματώνονται μύθοι και πολλάκις διαστρεβλώσεις ένθεν κακείθεν. Εν πρώτοις, να κρατείται το εθνικό φρόνημα υψηλό επί παντός καιρού και τελευταίως μας ενέσκηψαν και οι ρεπουσικοί συνωστισμοί. Ωστόσο η Ιστορία, εύρεση και έκθεση της αλήθειας, είναι επιστήμη και φυλάει καλά τις αποδείξεις της.

Ας πάρουμε τα πράγματα, λοιπόν, από την αρχή και ας παραθέσουμε αδρομερώς τα γεγονότα εκείνης της εποχής:

Είχε φθάσει το πλήρωμα του χρόνου για τον ξεσηκωμό και οι συνθήκες ήταν πια ευνοϊκές για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού και τη διεκδίκηση ελεύθερου ελληνικού κράτους.
Η Επανάσταση του 1821 ξεκίνησε από πολλά κοινωνικά στρώματα και δυνάμεις, που, αν και είχαν διαφορετικά και πολλές φορές αντικρουόμενα συμφέροντα, συμφωνούσαν στο βασικό: να φύγουν οι Τούρκοι.

Βίνσεντ βαν Γκογκ - Το εσωτερικό αποτύπωμα στον καμβά με φόντο τον έξω κόσμο

(Χρόουτ-Ζίντερτ, Βραβάντη 1853 - Ουβέρ-συρ-Ουάζ 1890)
Ο τόσο σημαντικός Ολλανδός ζωγράφος (η ορθή προφορά του ονόματός του είναι Φαν Χοχ) υπήρξε μια ανήσυχη φύση και έζησε μια σύντομη και τραγική ζωή.
Η εικόνα που δίνεται γενικά στους καλλιτέχνες ως παρανοϊκές μεγαλοφυΐες με αδυσώπητο πεπρωμένο, στον Βαν Γκογκ ενσαρκώνεται πλήρως, τρέφοντας πλουσιοπάροχα τη φιλολογία με τον θρύλο του.
Έδωσε ολοκληρωτικά τον εαυτό του στην αρχή στη θρησκεία αφού έλαβε θεολογικές σπουδές και ανέλαβε ιεροκήρυκας μέχρι αυτοθυσίας στους ανθρακωρύχους του Μποριναίζ. Κατόπιν αφοσιώθηκε στη ζωγραφική, με μια οδυνηρή και βίαιη ένταση, που έφθανε στον παροξυσμό. Διοχέτευσε όλες του τις δυνάμεις στο σχέδιο, αναζητώντας την αλήθεια για τον άνθρωπο και την απελπιστική του μοίρα μέσα στις προσωπογραφίες, τα τοπία και τις νεκρές φύσεις.
Διαχωρίζοντας την αρρώστια του, για την οποία μπορεί να μιλήσει ψυχρά μόνο η ιατρική επιστήμη, βλέπουμε στο έργο του την ασφυξία και την έντονη πάλη ενός ανθρώπου απέναντι σε έναν κόσμο που τον αρνήθηκε, μια κοινωνία που εκείνη την εποχή, της βιομηχανοποίησης και των κοινωνικών της συνεπειών, εξύφαινε την υποδούλωση και την αποδόμηση του ανθρώπου. Εκείνο που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι χάριν της ευαισθησίας του και της ιδιαίτερης αντίληψής του είχε μια ξεχωριστή ικανότητα να συλλαμβάνει την κάθε λεπτομέρεια στο οπτικό του πεδίο.

Η Ασίνη, ο βασιλιάς της και η άλλη ιστορία

Σήμερα είναι ένα χωριό, αρχοντοχώρι το λένε, πλαισιωμένο από πορτοκαλιές, μανταρινιές και ελιές, με σήμα κατατεθέν τον όμορφο λοφίσκο του Προφήτη Ηλία που έχει το σχήμα αβγού. Μερικά μέτρα μετά την άκρη του χωριού δεσπόζει σε ένα βραχώδες ακρωτήριο η ακρόπολη της αρχαίας Ασίνης μαζί με την παραλία της, το  Καστράκι. Το ήπιο κλίμα, η εύφορη ενδοχώρα, αλλά περισσότερο η μορφολογία και η στρατηγική θέση του υψώματος συνέβαλαν καθοριστικά στο να επιλεγεί ως τόπος εγκατάστασης – φυσικό οχυρό και ασφαλές απάνεμο λιμάνι.

Κώστας Καρυωτάκης - γνήσιος και βαθιά αισθαντικός

(Τρίπολη 1896 - Πρέβεζα 1928)

 Ποιητής της νεορομαντικής και νεοσυμβολιστικής σχολής του Μεσοπολέμου και ο πιο αντιπροσωπευτικός της εποχής του. Ο Καρυωτάκης δεν έζησε ποτέ στη γενέτειρά του Τρίπολη λόγω του επαγγέλματος του πατέρα του, ο οποίος  ως δημόσιος υπάλληλος μετεκινείτο σε διάφορες πόλεις. Τελείωσε τη Νομική Σχολή Αθηνών και αναζητώντας δημόσιο διορισμό τοποθετήθηκε στη Νομαρχία Σύρου και έπειτα νομαρχεύων στην Άρτα. Στη συνέχεια πέτυχε μετάθεση για την Αθήνα όπου υπηρέτησε στη Νομαρχία Αττικής και στο υπουργείο Προνοίας. Ακολούθησαν διάφορες αποσπάσεις και μεταθέσεις του, με προτελευταία την Πάτρα και τελευταία την Πρέβεζα. Έζησε κάτω από την απειλή της ωχράς σπειροχαίτης, επιστημονική ονομασία που ο ίδιος χρησιμοποιούσε, και η οποία προκαλεί τη σύφιλη. Το επώνυμο αυτό το είχε πάρει ο  παππούς του, ένας πλούσιος και επιτυχημένος κτηματίας νοικοκύρης ο οποίος, όταν ήταν μικρός είχε μείνει ορφανός στη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης και αναγκάστηκε να καταφύγει σε ένα χωριουδάκι, τα Καργιώτικα, κοντά στη Συκιά Κορινθίας. Εκεί έκανε κάθε είδους δουλειά για να ζήσει και οι ντόπιοι τον φώναζαν Το καημένο το καργιωτάκι. Έτσι, του έμεινε το επώνυμο.

Από την αρχαία ειρεσιώνη στο χριστουγεννιάτικο δέντρο και στα κάλαντα

Ο στολισμός των κλαδιών και τα άσματα, έθιμα με βαθιές ρίζες

Η ειρεσιώνη ήταν ένα αρκετά μεγάλο κλαδί ελιάς ή δάφνης που διακοσμούσαν οι αρχαίοι Έλληνες με όλων των ειδών τους καρπούς, κάστανα, καρύδια, αμύγδαλα κ.ά. –εξαιρουμένων  του μήλου και του αχλαδιού– πλεγμένους με λευκό ή κόκκινο μαλλί (έριον, εξ ου και το όνομά της). Κρεμούσαν ακόμη στο κλαδί μικρά φυαλίδια με μέλι, γάλα και κρασί.

 Ήταν το σύμβολο της ευφορίας, της γονιμότητας και της ζωής, η οποία γεννιέται ξανά μετά τον χειμερινό θάνατό της. H παράσταση της ίδιας της γης, γι’ αυτό η παρουσία της και η επαφή μαζί της μετέδιδαν στον άνθρωπο τις γονιμικές δυνάμεις που ενυπήρχαν σε αυτήν.

Nέο έτος οι αρχαίοι είχαν την πρώτη νέα Σελήνη του μηνός Εκατομβαιώνα (Ιούλιος-Αύγουστος). Το θρησκευτικό όμως εορτολόγιο του αττικού ημερολογίου άρχιζε με την άροση για τη νέα σπορά κατά τον μήνα Πυανεψιώνα που ήταν ο τέταρτος μήνας του αττικού ημερολογίου (μέσα Οκτωβρίου ως τα μέσα Νοεμβρίου)  και συνοδευόταν από πολλά έθιμα για καλή έναρξη και πορεία. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι η Ευετηρία (η καλή χρονιά) ήταν θεοποιημένη  από τους αρχαίους και σε πολλές πόλεις υπήρχαν αγάλματα προς τιμήν της.