Παρασκευή 29 Ιουνίου 2012

Ρωμαϊκά μνημεία της Αθήνας

Όπως έχει συστηματικά αποσιωπηθεί η κάθε περίοδος υποδούλωσης της Ελλάδας στο παρελθόν, το ίδιο συμβαίνει και με τη ρωμαϊκή αρχιτεκτονική. Την εποχή των πρώτων ανασκαφών μάλιστα δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που τα ρωμαϊκά ευρήματα καταστρέφονταν για να φτάσει η σκαπάνη πιο κάτω, σε παλαιότερα στρώματα της ελληνικής αρχιτεκτονικής. 
Παρ’ όλα αυτά, σώζονται στην Αθήνα αρκετά σημαντικά δείγματα της αγνοημένης αυτής αρχιτεκτονικής, όπως η Βιβλιοθήκη του Αδριανού και το Ρολόι του Κυρρήστου. Σε άλλες αναρτήσεις θα ακολουθήσουν και άλλα αξιόλογα τέτοια μνημεία. (Ρωμαϊκά μνημεία της Αθήνας Β'- Ηρώδειο, Μνημείο Φιλοππάπου)

Τρίτη 26 Ιουνίου 2012

Αισχύλος, ο δημιουργός της αρχαίας τραγωδίας

(525-456 π.Χ.). Γιος του Ευφορίωνα, γεννήθηκε στην Ελευσίνα και έζησε στην Αθήνα κατά την εντυπωσιακή ακμή της, μάρτυρας ιστορικών γεγονότων όπως η δράση των Πεισιστρατιδών, ο φόνος του Ιππάρχου, η ανατροπή του Ιππία, η περσική εισβολή του 490 π.Χ. και η μάχη του Μαραθώνα, η περσική εισβολή του 480 π.Χ. και η ναυμαχία της Σαλαμίνας (και στις δύο μάχες πολέμησε), η άνοδος του Κίμωνα και αργότερα του Περικλή.
Ήταν ο κυριότερος τραγικός ποιητής στην Αθήνα κατά το πρώτο μισό του 5ου αιώνα π.Χ.
Έγραψε 70-90 τραγωδίες και κέρδισε το πρώτο βραβείο 13 φορές, δηλαδή για 52 τραγωδίες και σατυρικά δράματα.
Από αυτές σώζονται μόνο επτά: Πέρσες (427 π.Χ., 1ος), Επτά επί Θήβας (467 π.Χ., 1ος), Ικέτιδες (460-450, 1ος),  Ορέστεια η οποία συγκροτεί μια τριλογία (Αγαμέμνων, Χοηφόροι, Ευμενίδες), Προμηθεύς Δεσμώτης.

Πέμπτη 21 Ιουνίου 2012

Ο Ουμπέρτο Έκο, τα βιβλία, και το κάθε νέο εργαλείο επικοινωνίας

Ο Ουμπέρτο Έκo στο άρθρο του «The Future of the Book» (Το μέλλον του βιβλίου), το οποίο ανακοινώθηκε σε  Συνέδριο με το ίδιο θέμα  στο Πανεπιστήμιο του Σαν Μαρίνο το 1994 (έκδ. Berkeley, University of California Press, 1977) αναφέρεται στην κριτική της νέας τεχνολογίας της γραφής στον πλατωνικό διάλογο Φαίδρο.
Στον Φαίδρο, διάλογο μεταξύ του Σωκράτη και του Φαίδρου, ο Σωκράτης διηγείται τις λαμπρές ανακαλύψεις του θεού Θευθ των Αιγυπτίων, αντίστοιχου του θεού Ερμή, κοντά στη Ναύκρατη: τους αριθμούς, την αρίθμηση, τη γεωμετρία, την αστρονομία, τα παιχνίδια με τους πεσσούς και τους κύβους, και τα γράμματα. Ο Θευθ παρουσίασε αυτές τις εφευρέσεις του στον Φαραώ της Αιγύπτου Θαμούν στις Αιγυπτιακές Θήβες, τονίζοντάς του ότι με τη νέα τεχνολογία, τα γράμματα, οι άνθρωποι θα θυμούνται ό,τι φυσιολογικά θα λησμονούσαν.
Ο Φαραώ όμως αντέταξε ότι τα γράμματα θα προκαλέσουν λησμονιά, διότι οι άνθρωποι θα παραμελήσουν τη μνήμη τους, αφού στο εξής θα ανακαλούν πράγματα και γεγονότα με εξωτερικά σημάδια και όχι με μια εσωτερική επεξεργασία του νου και συνεχή εξάσκηση της μνήμης. Συνεπώς, ισχυρίζεται ο Σωκράτης, οι άνθρωποι δεν θα γίνουν πιο σοφοί, αλλά δοκησίσοφοι. (247e-275b)

Δευτέρα 18 Ιουνίου 2012

Νίκος Εγγονόπουλος - ο ρηξικέλευθος υπερρεαλιστής ζωγράφος

Στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών από όπου αποφοίτησε το 1938, είχε καθηγητή τον Κωνσταντίνο Παρθένη και συμμαθητή τον Γιάννη Μόραλη. Κατόπιν μαθήτευσε πλάι στον βυζαντινολάτρη Φώτη Κόντογλου και στον αρχαιολόγο Ανδρέα Ξυγγόπουλο, οι οποίοι τον μύησαν στην υπερβατικότητα της βυζαντινής τέχνης.
Η πρώτη του ατομική έκθεση, τον Νοέμβριο του 1939, συνάντησε σφοδρότατη αντίδραση. Και αυτό παρότι οι πίνακες του Εγγονόπουλου ενσωματώνουν, συμβολικά, με ιδιαίτερα άμεσο τρόπο, στοιχεία συσχετιζόμενα με την Ελλάδα (κίονες, άγαλμα κ.λπ.), αιτούμενο της Γενιάς του ’30 και μιας εποχής που η συζήτηση περί ελληνικότητας ήταν στην ημερήσια διάταξη. Οι εικαστικές παραπομπές στο ελληνικό παρελθόν, από τις οποίες βρίθει το έργο του Εγγονόπουλου εξελήφθησαν, δυστυχώς, ως παρωδίες ελληνικότητας και αντιμετωπίσθηκε ως μία δυσνόητη αφηρημένη εικαστική γλώσσα.

Πέμπτη 14 Ιουνίου 2012

Νόαμ Τσόμσκι: Δέκα τεχνικές για τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης

1. Η τεχνική της διασκέδασης
Πρωταρχικό στοιχείο του κοινωνικού ελέγχου, η τεχνική της διασκέδασης συνίσταται στη στροφή της προσοχής του κοινού από τα σημαντικά προβλήματα και από τις μεταλλαγές που αποφασίστηκαν από τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ, δι’ ενός αδιάκοπου καταιγισμού διασκεδαστικών και ασήμαντων λεπτομερειών.
Η τεχνική της διασκέδασης είναι επίσης απαραίτητη για να αποτραπεί το κοινό από το να ενδιαφερθεί για ουσιαστικές πληροφορίες στους τομείς της επιστήμης, της οικονομία, της ψυχολογίας, της νευροβιολογίας και της κυβερνητικής. «Κρατήστε αποπροσανατολισμένη την προσοχή του κοινού, μακριά από τα αληθινά κοινωνικά προβλήματα, αιχμαλωτισμένη σε θέματα χωρίς καμιά πραγματική σημασία. Κρατήστε το κοινό απασχολημένο, απασχολημένο, απασχολημένο, χωρίς χρόνο για να σκέφτεται· να επιστρέφει κανονικά στη φάρμα με τα άλλα ζώα». Απόσπασμα από το Όπλα με σιγαστήρα για ήσυχους πολέμους.

 2. Η τεχνική της δημιουργίας προβλημάτων, και στη συνέχεια παροχής των λύσεων
 Αυτή η τεχνική ονομάζεται επίσης «πρόβλημα-αντίδραση-λύση». Πρώτα δημιουργείτε ένα πρόβλημα, μια «έκτακτη κατάσταση» για την οποία μπορείτε να προβλέψετε ότι θα προκαλέσει μια συγκεκριμένη αντίδραση του κοινού, ώστε το ίδιο να ζητήσει εκείνα τα μέτρα που εύχεστε να το κάνετε να αποδεχτεί. Για παράδειγμα: αφήστε να κλιμακωθεί η αστική βία, ή οργανώστε αιματηρές συμπλοκές, ώστε το κοινό να ζητήσει τη λήψη μέτρων ασφαλείας που θα περιορίζουν τις ελευθερίες του. Ή, ακόμη: δημιουργήστε μια οικονομική κρίση για να κάνετε το κοινό να δεχτεί ως αναγκαίο κακό τον περιορισμό των κοινωνικών δικαιωμάτων και την αποδόμηση των δημοσίων υπηρεσιών.

Δευτέρα 11 Ιουνίου 2012

Το όνομα του Βυζαντίου


Ο χριστιανισμός, με την υποστήριξη του Κωνσταντίνου Α’ (305-337) και με την έκδοση ενός αυτοκρατορικού διατάγματος στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, το 311, περί ανεξιθρησκίας, αρχίζει να εδραιώνεται. Είναι ένα γεγονός που εγκαινιάζει μια νέα εποχή για όλη την αυτοκρατορία, που εκτείνεται ακόμη από την Ισπανία και τη Βρετανία ως τον Ευφράτη και από τον Ρήνο και τον Δούναβη ως τη Βόρεια Αφρική. Με την ίδρυση μιας νέας πρωτεύουσας, της Κωνσταντινούπολης, της Νέας Ρώμης, 324-330, την οριστική διαίρεση του κράτους σε ανατολικό και δυτικό, το 395, την κατάλυση του δυτικού από γερμανικά φύλα, το 476, και τη διάσωση του ανατολικού, όπου επικρατούσε η ελληνική γλώσσα και θα λέγαμε ευρύτερα, ο ελληνικός πολιτισμός, η αυτοκρατορία, το ανατολικό τμήμα της, χωρίς να διακόπτεται η συνέχεια, εξαιτίας των προηγούμενων λόγων που αναφέρθηκαν, θα αποκτήσει μια νέα φυσιογνωμία.
Πρέπει όμως να επισημάνουμε, ωστόσο, ότι ως το τέλος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και την άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1453, οι αυτοκράτορες ονόμαζαν τους εαυτούς τους βασιλείς και αυτοκράτορες Ρωμαίων. Επιπροσθέτως, οι κάτοικοι αποκαλούνταν Ρωμαίοι και, από τον 4ο αιώνα, το δυτικό τμήμα και ύστερα όλη η επικράτεια έφερε το ανεπίσημο όνομα Ρωμανία. Εξάλλου, μέχρι και σήμερα, το όνομα Ρωμαίοι, που η λαϊκότερη μορφή του είναι Ρωμιοί, δηλώνει τον επικρατέστερο γλωσσικά και πολιτισμικά λαό της αυτοκρατορίας, τον ελληνικό, όπως λέει και ο Ζακυθηνός.

Πέμπτη 7 Ιουνίου 2012

Ο νεοκλασικισμός στην Αμερικανική Πρεσβεία και στο Χίλτον της Αθήνας

Ο κλασικισμός μεταπολεμικά αντιπροσωπεύει την επίσημη ελληνική αρχιτεκτονική, βασιζόμενος στα πρότυπα της κλασικής αρχαιότητας. Η Αμερικανική Πρεσβεία και το ξενοδοχείο Χίλτον εκφράζουν με αφαιρετικό τρόπο ακριβώς την τάση αυτή. Πολύ γρήγορα η επίσημη αυτή αρχιτεκτονική οδηγήθηκε σε μια τυποποίηση, με εξωτερικές επενδύσεις από λευκό μάρμαρο και με αναμνήσεις από κιονοστοιχίες που προσαρμόστηκαν σε κάθε είδους κτίσμα, από κατοικίες ως κυβερνητικά κτήρια.

Δευτέρα 4 Ιουνίου 2012

Ο μελανόμορφος ρυθμός στην κεραμική

Λεπτομέρεια του πρωτοαττικού αμφορέα
Στην αρχή η αρχαϊκή κεραμική πειραματίσθηκε ανάμεσα στη γεωμετρική εμπειρία και στη ζωηρόχρωμη ανατολική έμπνευση, και οι αγγειοπλάστες και οι αγγειογράφοι ανταγωνίζονταν στις αγορές των λιμανιών.
Οι Έλληνες κεραμείς του 7ου π.Χ. αιώνα επινοούν την τεχνική της απόδοσης μορφών ανθρώπων και ζώων με έναν σχηματικό, αλλά εύγλωττο τρόπο. Απέδιδαν, δηλαδή, τη μορφή του ανθρώπου ή του ζώου ως ένα μελανό σχήμα, ένα σκιαγράφημα (σιλουέτα), και χρησιμοποιούσαν λεπτές εγχαράξεις για να αποδώσουν λεπτομέρειες στην ανατομία, στα ενδύματα κ.ο.κ. Αυτό στην ελληνική κεραμική αποκαλείται μελανόμορφος ρυθμός.
Οι αρχαιολογικές ενδείξεις βεβαιώνουν ότι ο ρυθμός αυτός γεννήθηκε στην Κόρινθο, που είχε μάλιστα κατά τον 7ο αιώνα την πρωτοκαθεδρία στη διάθεση αρωμάτων στις «διεθνείς αγορές», κάτι που ευνοούσε ιδιαίτερα την παραγωγή μυροδοχείων όπως ο αρύβαλλος.
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...