Πέμπτη 23 Ιανουαρίου 2014

Μιρό Χουάν, «ο πιο σουρεαλιστής από όλους»


(Βαρκελώνη 1893 - Πάλμα της Μαγιόρκας, Ισπανία, 1983).
Καταλανός καλλιτέχνης, ένας από τους πιο διακεκριμένους εκπροσώπους της αφηρημένης τέχνης και της σουρεαλιστικής φαντασίας. Η παραγωγή του υπήρξε πλούσια σε λιθογραφίες, τοιχογραφίες, ταπισερί και γλυπτά (Σικάγο, Χιούστον) για δημόσιους χώρους.
Ήταν ο ζωγράφος που αρκούσε να αφήσει να πέσουν τρεις σταγόνες χρώματος για να τις μεταμορφώσει σε πίνακα, με μια υπερβατική, ποιητική αίσθηση.
Ο Μιρό άρχισε την καλλιτεχνική του εκπαίδευση σε ηλικία 18 χρόνων με δάσκαλο τον Φρανθίσκο Γκάλι, ο οποίος τον εισήγαγε στα μοντέρνα καλλιτεχνικά ρεύματα που προέρχονταν από το Παρίσι. 

Λουλούδια και πεταλούδα (1922)
Στην αρχή εργάσθηκε στη Βαρκελώνη, στο Μοντρόιγ και στη Μαγιόρκα και κατόπιν πήγε στο Παρίσι, εμπλουτίζοντας πραγματικά τη γαλλική ζωγραφική. Γνώρισε τον Αντρέ Μπρετόν, τον ποιητή που επρόκειτο να διακηρύξει τον σουρεαλισμό στον κόσμο και ο οποίος τον αποκάλεσε «πιο σουρεαλιστή από όλους μας», τον Τριστάν Τζαρά, ιδρυτή του ντανταϊσμού και έγινε φίλος του Μαξ Ερνστ, ιδρυτικού μέλους του σουρεαλισμού. Το 1928 παντρεύτηκε την Πιλάρ Χουκόσα και έζησαν ευτυχισμένοι αποκτώντας και μια κόρη. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου επέστρεψε στην Ισπανία. Στα μεταπολεμικά χρόνια ο Μιρό απέκτησε παγκόσμια φήμη. Το 1950 ζωγράφισε μια τοιχογραφία για το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, το 1980 επιστέφει με κεραμικές πλάκες τον μεγάλο τοίχο του μεγάρου της ΟΥΝΕΣΚΟ στο Παρίσι, λαμβάνοντας το μεγάλο Διεθνές Βραβείο Σάλομον Γκούγκενχαϊμ.

Οι  πίνακές του διαγράφουν  την πορεία της τέχνης του:

Η φάρμα (1921-22) 
Νέα Υόρκη, Συλλογή Ερνεστ Χέμινγουεϊ


Μετά την πρώτη επίσκεψή του στο Παρίσι, όπου περνάει πολύ φτωχικά, τα καλοκαίρια πηγαίνει στη φάρμα των γονιών του στο Μοντρόιγ, αποτυπώνει στο βορεινό του εργαστήριο τη ζεστασιά και το χρώμα του καταλανικού καλοκαιριού. Ζωγραφίζει με έντονα και ζωηρά χρώματα, επηρεασμένος από τους μεταϊμπρεσιονιστές και τους πρίμιτιφ ζωγράφους, όπως επίσης και από τα στυλιζαριμένα αλλά πολύ εκφραστικά ρωμανικά ξυλόγλυπτα των εκκλησιών του Μοντρόιγ. Η δουλειά αυτή αποτελεί τον αποχαιρετισμό του Μιρό στον ρεαλισμό, προτού ξεκινήσει τη μεγάλη του σουρεαλιστική περιπέτεια. Κοιτάζει τον αληθινό κόσμο με άγρυπνη και τρυφερή προσοχή, αναπαριστώντας  με ακρίβεια ζώα και αντικείμενα.

Το Καρναβάλι του Αρλεκίνου (1924-25) 
Μπάφαλο, Γκαλερί Τέχνης Όλμπραϊτ Νοξ


Σε αυτό το έργο ο καλλιτέχνης ανακαλύπτει τη δική του προσωπική εκδοχή του σουρεαλισμού, στην οποία παραμένει πιστός σε όλη του τη ζωή. Με ζωηρή φαντασία και το εύθυμο πνεύμα του άδολου παιχνιδιού που χαρακτηρίζει το μεγαλύτερο μέρος της τέχνης του ζωγράφου. Απεικονίζεται ένας παράξενος  αποκριάτικος χορός, όπου άνθρωποι, ζώα και αντικείμενα είναι μεταμφιεσμένα ή φορούν μάσκες.

Ολλανδικό εσωτερικό (1928)
Νέα Υόρκη, Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης


Το 1928 ο Μιρό επισκέπτεται την Ολλανδία. Εντυπωσιάζεται από το εξαιρετικά λεπτομεριακό ρεαλισμό εσωτερικών χώρων των Ολλανδών ζωγράφων του 17ου αιώνα που του χρησιμεύουν ως έναυσμα για τρεις από τους πιο γοητευτικούς και χαρούμενους πίνακες: Ολλανδικό Εσωτερικό Ι.ΙΙ. και ΙΙΙ. Το έργο αυτό μεταμορφώνει έναν εύθυμο πίνακα του Σοργκ με τίτλο Ο Λαουτιέρης διακωμωδώντας τον ράθυμο, συναισθηματικό και μικροαστικό τρόπο ζωής που απεικόνιζε ο Σοργκ. Γίνεται ένας επαναστατικά χρωματισμένος κόσμος.

Το οργωμένο χωράφι (1923-24) 
 Νέα Υόρκη, Μουσείο Γκούγκενχαϊμ


Εδώ ο Μιρό απελευθερώνει τη φαντασία του, φιλοτεχνώντας ένα χαρακτηριστικά μεταβατικό έργο, αντικαθιστώντας με σημεία και σύμβολα την εικόνα των ίδιων αντικειμένων.

Πορτρέτο της κυρίας Μιλς το 1750 (1929) 
Νέα Υόρκη, Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης


Ένα αριστούργημα αφαιρετικότητας, που διακωμωδεί για άλλη μια φορά τους παλαιούς ζωγράφους, με το χιουμοριστικό πνεύμα του Μιρό.


 Ισπανός χορευτής (1928)
 – Αντικείμενα σε κορνίζα, 
Παρίσι, Ιδιωτική Συλλογή

Τίποτε δεν μπορεί να περιγράψει καλύτερα την παιγνιώδη προσέγγιση της τέχνης του Μιρό εκείνη την εποχή από αυτό το εικονογραφημένο έργο, όπου μια καρφίτσα και ένα φτερό δηλώνουν τη χάρη ενός χορευτή.






Μορφές μπροστά στη φύση (1935)
Φιλαδέλφεια, Μουσείο ΤέχνηςΣτην αρχή της δεκαετίας του 1930 ο Μιρό είναι αγανακτισμένος από τις φιλονικίες των σουρεαλιστών στο Παρίσι και περνάει τον περισσότερο χρόνο του στην Ισπανία. Οι εντάσεις και οι τριβές που θα προκαλέσουν τον εμφύλιο πόλεμο του 1936 πρωτοεμφανίζονται. Τώρα είναι που ξεκινάει την περίοδο των «άγριων πινάκων που ξυπνούσε τα τέρατα» και η τέχνη του αρχίζει να εκφράζει μια καινούργια αγωνία και αγριότητα. Βίαιες, απειλητικές παραμορφώσεις και επιθετικά τέρατα, σαν να προβλέπουν τον τερατώδη επερχόμενο φασισμό.

Άνδρας και Γυναίκα μπροστά σε περιττώματα (1936) 
 Βαρκελώνη, Ίδρυμα Χουάν Μιρό


«Άγριος πίνακας», ζωγραφισμένος πάνω σε χαλκό, σε μια γενική ατμόσφαιρα χυδαιότητας, βίας και θανάτου.

Νεκρή φύση με ένα παλιό παπούτσι (1937)
Νιου Κάνααν, Κονέκτικατ, Ιδιωτική Συλλογή


Με το ξέσπασμα του Ισπανικού Εμφυλίου, ενώ αναγκάζεται να επιστρέψει στη Γαλλία, η Ισπανία απασχολεί πολύ τον νου του. Παίρνει μέρος σε μια ασυνήθιστη  πολιτική δραστηριότητα σχεδιάζοντας μία έκτοτε πασίγνωστη μεταξοτυπία και την ονομάζει «Βοηθήστε την Ισπανία», της οποίας αντίτυπα πουλώνται αντί ενός φράγκου και οι εισπράξεις διατίθενται υπέρ των δημοκρατικών. Επανέρχεται, έτσι, σε μια μορφή ρεαλισμού  για να απεικονίσει τη φρίκη του εμφυλίου. Κυβιστικά και άλλα στοιχεία κυριαρχούν στο έργο, και το μήλο αριστερά –συμβολίζει την Ισπανία–,  το διαπερνούν τα επιθετικά δόντια ενός πιρουνιού που συμβολίζει τις ξιφολόγχες των φασιστικών δυνάμεων.

Σκάλα απόδρασης (1940)  
Νέα Υόρκη, Συλλογή Τζορτζ Άτσεσον


Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν τη Γαλλία το 1940 αναγκάζοντάς τον να αποδράσει με τη γυναίκα του στην Ισπανία. Παρά τις ταλαιπωρίες από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ο Μιρό επιστρέφει στον αρχικό του γνήσια σουρεαλιστικό τρόπο ζωγραφικής. Η σκάλα ορατή στο μπροστινό μέρος, με έντονο χρώμα, δεν οδηγεί πουθενά.

Γυναίκες σε κλοιό από ένα πουλί που πετάει (1941)
Παρίσι, Συλλογή Αντρέ Μπρετόν


Ένας από τους πίνακες με τον γενικότερο τίτλο «Αστερισμοί». Δείχνει με τα υπέροχα χρώματά του την αυθόρμητη χαρά της ζωής του Μιρό που ξαναγεννιέται ύστερα από τον πόνο της δεκαετίας του 1930.


Μπλε Ι

Μπλε ΙΙ
 
Μπλε ΙΙΙ (1961)
Νέα Υόρκη, Γκαλερί Πιερ Ματίς



 Ηλεκτρισμένο, παλλόμενο μεσογειακό μπλε που κυριαρχεί σε αυτά τα τεράστια, σχεδόν κενά έργα, που δηλώνουν την απεραντοσύνη και το μυστήριο του σύμπαντος. Σε μια συνέντευξή του εξηγεί: «Τα τρία αυτά έργα μου είναι τρεις τεράστιοι μπλε καμβάδες. Αφιέρωσα ιδιαίτερο χρόνο σε αυτούς – όχι για να τους ζωγραφίσω αλλά για να σκεφτώ. Ήταν σχεδόν σαν θρησκευτική ιεροτελεστία.
Ήξερα ότι έπρεπε να τα ρισκάρω όλα… Άρχισα σκιτσάροντας με κάρβουνο. Μόνο το απόγευμα κοιτούσα τι είχα κάνει. Την υπόλοιπη μέρα προετοιμαζόμουν διανοητικά. Και μόνο τότε άρχιζα να ζωγραφίζω».






 12. Σιουράνα. Το χωριό. 1917
Ιδιωτική Συλλογή 


13. Πράδες, το χωριό. 1917


14. Μάσκα (1978)
Έγχρωμη λιθογραφία


15. Το πορτρέτο (1929)




« Τα σχήματα που απλώνω στον μουσαμά μου αμέσως γίνονται πραγματικά, και, ως απτές εικόνες του πνεύματός μου, ανήκουν στον κόσμο της πραγματικότητας», έλεγε. Ο Μιρό εξερευνούσε ακούραστα τη φαντασία του και στην τέχνη του υπάρχει μια αθώα παιγνιδιάρικη διάθεση που ξυπνά το αιώνιο παιδί μέσα σε όλους  – και πιθανώς αυτό να ήταν το μυστικό της φήμης του.
Μαρ.Μαρ.TEXNOGRAFIA

2 σχόλια:

  1. Ευχαριστώ ~ Ευχαριστούμε
    Χαίρομαι που σας βρήκα . . .
    Πολύ καλή η δουλειά σας

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...