Η συνείδηση πάμφωτη σαν καλοκαίρι... από τον Οδυσσέα Ελύτη

Όπου, φωνάζω, και να βρίσκεστε, αδελφοί

όπου και να πατεί το πόδι σας

ανοίξετε μια βρύση

τη δική σας βρύση του Μαυρογένη.

Καλό το νερό

και πέτρινο το χέρι του μεσημεριού

που κρατεί τον ήλιο στην ανοιχτή παλάμη του.

Δροσερός ο κρουνός θ’ αγαλλιάσω.

Η λαλιά που δεν ξέρει από ψέμα

μεγαλόφωνα το νου μου ν’ απαγγείλει

ευανάγνωστα να γίνουν τα σωθικά μου.

Δεν μπορώ

η αγχόνη τα δέντρα μου εξουθένωσε

και τα μάτια μαυρίζουν.

Δεν αντέχω

και τα σταυροδρόμια που ήξερα έγιναν αδιέξοδα.

Σελδζούκοι ροπαλοφόροι καραδοκούν.

Χαγάνοι ορνεοκέφαλοι βυσσοδομούν.

Σκυλοκοίτες και νεκρόσιτοι κι ερεβομανείς

κοπροκρατούν το μέλλον.

Όπου και να σας βρίσκει το κακό, αδελφοί

όπου και να θολώνει ο νους σας

μνημονεύετε Διονύσιο Σολωμό

και μνημονεύετε Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη.

Η λαλιά που δεν ξέρει από ψέμα

θ' αναπαύσει το πρόσωπο του μαρτυρίου

με το λίγο βάμμα του γλαυκού στα χείλη.

Καλό το νερό

και πέτρινο το χέρι του μεσημεριού

που κρατεί τον ήλιο στην ανοιχτή παλάμη του.

Όπου και να πατεί το πόδι σας, φωνάζω

ανοίξετε, αδελφοί

μια βρύση ανοίξετε

τη δική σας βρύση του Μαυρογένη!

[...] Άνεμοι γέροντες γενειοφόροι

των παλαιών μου θαλασσών φρουροί και κλειδοκράτορες

εσείς που κατέχετε το μυστικό

σύρετέ μου στα μάτια ένα δελφίνι

Στα μάτια ένα δελφίνι σύρετέ μου

να ’ναι ταχύ, κι 

ελληνικό, και να ’ναι η ώρα έντεκα!

Να περνά και να σβήνει την πλάκα του βωμού

και ν’ αλλάζει το νόημα του μαρτυρίου

[…] Ο βαθύς τριγμός να μου θυμίζει ακόμη

ότι αυτός που είμαι, υπάρχω!

Η ουρά του η πλατιά να μου αυλακώνει

από δρόμο ανεχάραγο τη μνήμη

Και στον ήλιο πάλι να με αφήνει

σαν αρχαίο χαλίκι των Κυκλάδων!

(Από το ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ -

 ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ ΤΕΤΑΡΤΟ, 

του ΟΔΥΣΣΕΑ ΕΛΥΤΗ)

Σημείωση για τη βρύση του Μαυρογένη

Ο Νικόλαος Μαυρογένης γεννήθηκε στα Μάρμαρα της Πάρου το 1735 και καταγόταν από πλούσια οικογένεια. Ως  ηγεμόνας της Μολδοβλαχίας,  ο Μαυρογένης έκανε δωρεές στην Πάρο, σε ναούς, μοναστήρια αλλά και σε  συμπολίτες του. Επειδή στην Πάρο εκείνα τα χρόνια υπήρχε  σοβαρό πρόβλημα νερού , έκανε δωρεά επίσης  τις  τρεις βρύσες που βρίσκονται στην αγορά της Παροικιάς. Στις βρύσες αναγράφεται το όνομα του δωρητή και ο χρόνος που κατασκευάστηκαν, δηλαδή το 1777. Είναι κατασκευασμένες από μάρμαρο και έχουν ξεχωριστό αρχιτεκτονικό χαρακτήρα και υπέροχα ανάγλυφα. Θυγατέρα του Νικολάου Μαυρογένη ήταν η μεγάλη αγωνίστρια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, Μαντώ Μαυρογένους.

Η πληροφορία ελήφθη από το ιστολόγιο του Δημοτικού Σχολείου Λευκών - Κώστου 

---