Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, έθιμα με αδιάκοπη συνοχή από την αρχαιότητα

Ο στολισμός των κλαδιών και τα άσματα

Η ειρεσιώνη ήταν ένα αρκετά μεγάλο κλαδί ελιάς ή δάφνης που διακοσμούσαν οι αρχαίοι Έλληνες με όλων των ειδών τους καρπούς, κάστανα, καρύδια, αμύγδαλα κ.ά. –εξαιρουμένων  του μήλου και του αχλαδιού– πλεγμένους με λευκό ή κόκκινο μαλλί (έριον, εξ ου και το όνομά της). Κρεμούσαν ακόμη στο κλαδί μικρά φυαλίδια με μέλι, γάλα και κρασί.

 Ήταν το σύμβολο της ευφορίας, της γονιμότητας και της ζωής, η οποία γεννιέται ξανά μετά τον χειμερινό θάνατό της. H παράσταση της ίδιας της γης, γι’ αυτό η παρουσία της και η επαφή μαζί της μετέδιδαν στον άνθρωπο τις δυνάμεις της γονιμότητας που ενυπήρχαν σε αυτήν.

Nέο έτος οι αρχαίοι είχαν την πρώτη νέα Σελήνη του μηνός Εκατομβαιώνα (Ιούλιος-Αύγουστος). Το θρησκευτικό όμως εορτολόγιο του αττικού ημερολογίου άρχιζε με την άροση για τη νέα σπορά κατά τον μήνα Πυανεψιώνα που ήταν ο τέταρτος μήνας του αττικού ημερολογίου (μέσα Οκτωβρίου ως τα μέσα Νοεμβρίου)  και συνοδευόταν από πολλά έθιμα για καλή έναρξη και πορεία. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι η Ευετηρία (η καλή χρονιά) ήταν θεοποιημένη  από τους αρχαίους και σε πολλές πόλεις υπήρχαν αγάλματα προς τιμήν της.

Ο Οδυσσέας Ελύτης διαβάζει τα σημεία των καιρών

 

Κάποτε, η αναταραχή 

στα πνεύματα λογαριάζει

περισσότερο
από τα επιτεύγματα.

 Συμβαίνει να είμαι όχι συμπτωματικά μόνον αλλά και οργανικά Έλληνας· από την άποψη ότι κατοικώ το ίδιο απαράλλαχτο ομηρικό τοπίο και ότι έχω στο αίμα μου τον Πλάτωνα.

 […] Τι είναι η διαφάνεια, μας είναι γνωστό· μας είναι τουλάχιστον, εμάς των Ελλήνων, δεδομένη εξ ουρανού. Επομένως, το δύσκολο δεν είναι αυτό· είναι να την κατεβάσουμε –τη διαφάνεια εννοώ πάντοτε– από κει ψηλά και να την εφαρμόσουμε στα αισθήματά μας, στις αισθήσεις μας στις ιδέες μας· να βλέπουμε, άσχετα, κάποτε κι εναντίον του κατασκευασμένου μας υπερεγώ, μέσ’ από το πρώτο και το δεύτερο και το τρίτο επίπεδο, ποιοι πραγματικά είμαστε, και κατ’ ακολουθίαν ποιοι θα μπορούσαμε να είμαστε. Πώς όμως να γίνει; Ζούμε στον αιώνα της ευκολίας. Εδώ πέρα ως και τα λόγια, εάν δεν είναι του καφενείου, δυσκολεύονται να περάσουν – μια περίπτωση που ν’ αυτοκτονήσουν όλοι οι Mallarme [σ. Στεφάν Μαλαρμέ (1842-1898), Γάλλος ποιητής ιδρυτής των νέων ανορθόδοξων ποιητών, των συμβολιστών]. […] Τα πάντα, θα ’λεγες, είναι ικανός να σοφίζεται ο άνθρωπος, φτάνει να μην υποχρεωθεί να κοιταχτεί καταπρόσωπο. Κι από την πλευρά του κοινού: να μην εκτεθεί ανεπανόρθωτα.

Τι έγινε την 25η Μαρτίου του 1821;

Η Ιστορία αυτήν ακριβώς την ημερομηνία δεν καταγράφει κανένα γεγονός – αν θέλουμε να είμαστε ακριβείς. Εντούτοις, στα χωράφια της ευδοκιμούν και ενσωματώνονται μύθοι και πολλάκις διαστρεβλώσεις ένθεν κακείθεν. Εν πρώτοις, να κρατείται το εθνικό φρόνημα υψηλό επί παντός καιρού και τελευταίως μας ενέσκηψαν και οι ρεπουσικοί συνωστισμοί. Ωστόσο η Ιστορία, εύρεση και έκθεση της αλήθειας, είναι επιστήμη και φυλάει καλά τις αποδείξεις της.

Ας πάρουμε τα πράγματα, λοιπόν, από την αρχή και ας παραθέσουμε αδρομερώς τα γεγονότα εκείνης της εποχής:

Είχε φθάσει το πλήρωμα του χρόνου για τον ξεσηκωμό και οι συνθήκες ήταν πια ευνοϊκές για την αποτίναξη του τουρκικού ζυγού και τη διεκδίκηση ελεύθερου ελληνικού κράτους.
Η Επανάσταση του 1821 ξεκίνησε από πολλά κοινωνικά στρώματα και δυνάμεις, που, αν και είχαν διαφορετικά και πολλές φορές αντικρουόμενα συμφέροντα, συμφωνούσαν στο βασικό: να φύγουν οι Τούρκοι.