Πάμπλο Ρουίθ Πικάσο – ο «ανήσυχος» νεωτεριστής ζωγράφος

Προσωπογραφία (1895)

(Μάλαγα Ισπανίας 1881 - Μουζέν Γαλλίας 1973). Ισπανός ζωγράφος, χαράκτης και γλύπτης. Το έργο του ανέτρεψε τις συμβάσεις της τέχνης των Νεότερων Χρόνων και οι εκπληκτικές εικαστικές και πλαστικές μεταμορφώσεις του μαρτυρούν τη χαρισματικότητα του δημιουργού τους. Συνέβαλε σημαντικά στην όλη ανάπτυξη της μοντέρνας τέχνης του 20ού αιώνα. Ακάματος εργάτης της τέχνης του για περίπου 80 χρόνια, πιστεύοντας ότι τον κρατάει ζωντανό.

Ενώ βρίσκεται με την οικογένειά του στη Λα Κορούνια (1891), ήδη στην ηλικία των 13 χρόνων πραγματοποιεί την πρώτη του έκθεση, αποδεικνύοντας τη μεγάλη δεξιότητά του στο σχέδιο από πολύ νωρίς, ακολουθώντας τα χνάρια του πατέρα του που ήταν καθηγητής του σχεδίου.

Ο Πάμπλο Ρουίθ το 1897 έχει εξασφαλίσει τη μελλοντική φήμη του στην Ισπανία και το έργο του Επιστήμη και Συμπόνια τυγχάνει τιμητικής διάκρισης στην Έκθεση Καλών Τεχνών της Μαδρίτης.

Σαπφώ, η θνητή Μούσα

Στη Μυτιλήνη, την πατρίδα της λυρικής ποίησης, έλεγε η παράδοση ότι τα κύματα έφεραν το κεφάλι και τη λύρα του Ορφέα, όταν Θρακιώτισσες μαινάδες κομμάτιασαν τον θεϊκό τραγουδιστή και το κεφάλι του θάφτηκε εκεί. Αυτά τα χώματα πατούσε και τραγουδούσε με τη συνοδεία της λύρας η πιο διάσημη λυρική ποιήτρια του αρχαίου ελληνικού κόσμου,  η Ψάπφα ή Ψαπφώ, στην αιολική διάλεκτο. Μικρά και μέλαινα ως προς την εξωτερική εμφάνιση την παρουσιάζει ο Μαξιμος ο Τύριος. «Τέτοιο πλάσμα ευαίσθητο και θαρρετό συνάμα δεν μας παρουσιάζει συχνά η ζωή. Ένα μικροκαμωμένο, βαθυμελάχρινο κορίτσι, ένα “μαυροτσούκαλο”, όπως θα λέγαμε σήμερα, που, ωστόσο, έδειξε ότι είναι σε θέση να υποτάξει ένα τριαντάφυλλο, να ερμηνεύσει ένα κύμα ή ένα αηδόνι και να πει “σ’ αγαπώ” για να συγκινηθεί η υφήλιος», λέει γι’ αυτήν ο Οδυσσέας Ελύτης.

Η Αρκαδία ως ιδεατός τόπος

Ο Παν με τον Δάφνι, ήρωα
των ποιμένων και μυθικό δημιουργό
της βουκολικής ποίησης

Η ιστορία της Αρκαδίας χάνεται στην αχλύ του μύθου.  Έφτιαξε τον δικό της μυθολογικό κύκλο, εκεί γεννήθηκαν οι θεοί και εκεί ήταν οι ιεροί και λατρευτικοί της τόποι. Εκεί ο τραγοπόδαρος Παν, προστάτης των ποιμένων και των βοσκών, περνούσε τις ώρες του παίζοντας τον αυλό ή τη σύριγγα. Οι ορφικοί και οι στωικοί τον ανέδειξαν ως θεό του σύμπαντος και προσωποποίηση των δυνάμεων της φύσης.

 Το όνομά της Αρκαδίας δεν έπαψε να είναι ζωντανό γιατί διατηρήθηκε στα βάθη των αιώνων ως μια ουτοπία, μια κοσμοθέαση.  Πηγή έμπνευσης λογοτεχνικών, φιλοσοφικών, καλλιτεχνικών πνευμάτων και ρευμάτων, υπήρξε γι’ αυτούς τόπος φανταστικός, ένα πρότυπο βουκολικής ζωής, μέσα σε απαράμιλλα τοπία, ποιητικούς διαγωνισμούς, έρωτα και μουσική, και μοτίβο τη συμμετοχή της φύσης στη ζωή των ανθρώπων, μια αναλογία ανάμεσα στη φύση και στον ίδιο τον άνθρωπο. 

Αν ανατρέξουμε στην ακμή της ελληνιστικής εποχής θα συναντήσουμε εκεί τον δημιουργό της βουκολικής ποίησης. Είναι ο  Θεόκριτος με τα ειδύλλιά του «ο των βουκολικών ποιητής».  Η ποίηση αυτή είναι ένα μεταεπικό είδος, που επιχωριάζει σίγουρα στη Σικελία και ο Ντόβερ θεωρεί ότι έχει σχέση με τα λαϊκά τραγούδια της. Ωστόσο, άλλες θεωρίες ανιχνεύουν τις αρχές της στα λατρευτικά δρώμενα της Σικελίας και της Πελοποννήσου.

Οι τοιχογραφίες στη μυκηναϊκή μεγάλη ζωγραφική

Τοιχογραφία Τίρυνθας.
Δύο κυρίες της Αυλής πάνω σε άρμα.

Ο Μυκηναϊκός πολιτισμός έφθασε στην ωριμότητά του και πέτυχε τη μεγαλύτερη εξάπλωσή του κατά την περίοδο που επακολούθησε την πτώση της Κνωσού. Η εποχή αυτή, με τα μινωικά πρότυπα πλήρως αφομοιωμένα και μεταπλασμένα, είναι η κατ’ εξοχήν Μυκηναϊκή «Ανακτορική περίοδος».  

Η τέχνη της μυκηναϊκής τοιχογραφίας είναι βασικά επηρεασμένη από τη μινωική. Ειδικότερα, λόγω της μεγάλης αντιστοιχίας του συνόλου της ζωγραφικής έχει διατυπωθεί και η άποψη ότι Μινωίτες τεχνίτες δίδαξαν τη μεγάλη ζωγραφική στην ηπειρωτική Ελλάδα.  Η θεματολογία της όμως ανταποκρίνεται περισσότερο στις καλλιτεχνικές απαιτήσεις της ηπειρωτικής  χώρας, αναδεικνύοντας σαφέστερα το ήθος της μυκηναϊκής αριστοκρατίας. Το θεματολόγιο των Μυκηναίων παρουσιάζει μια σαφή κυρίως διαφοροποίηση κατά τον 13ο αιώνα προσλαμβάνοντας έναν χαρακτήρα περισσότερο στρατιωτικό ή τουλάχιστον λιγότερο φυσιολατρικό. 

Οι τοιχογραφίες, ζωγραφισμένες σε ασβεστοκονίαμα, διακοσμούσαν και εδώ, όπως και στην Κρήτη, τα ανάκτορα και τις πλουσιότερες ιδιωτικές κατοικίες. Οι επιφάνειες των τοίχων ήταν διακοσμημένες στο κάτω μέρος τους με πλατιές ταινίες, μονόχρωμες ή με διάφορα σχέδια  που απομιμούνταν την ορθομαρμάρωση. Τα περισσότερα, κατά τις ανασκαφές, βρέθηκαν αποκολλημένα και πεσμένα σε διάφορα σημεία. Χωρίς όμως να είναι δύσκολος ο προσδιορισμός της αρχικής τους θέσης. Επάνω από το πλαίσιο  αυτό υπήρχαν οι κυρίως παραστάσεις, που διακρίνονται σε δύο θεματικές κατηγορίες.

Ο πολύτιμος χρόνος των ωρίμων

του Μάριο Αντράντε

(Βραζιλιάνος ποιητής, συγγραφέας,

δοκιμιογράφος και μουσικολόγος)

  

 Μέτρησα τα χρόνια μου και συνειδητοποίησα ότι μου 

υπολείπεται λιγότερος  χρόνος ζωής από ό,τι έχω ζήσει έως τώρα...

  

Αισθάνομαι όπως αυτό το παιδάκι που κέρδισε μια σακούλα 

καραμέλες: τις πρώτες τις καταβρόχθισε με λαιμαργία αλλά όταν 

παρατήρησε ότι του απέμεναν λίγες, άρχισε να τις  γεύεται με βαθιά απόλαυση.

  

Δεν έχω πια χρόνο για ατέρμονες συγκεντρώσεις όπου 

συζητούνται καταστατικά, νόρμες, διαδικασίες και εσωτερικοί

κανονισμοί, γνωρίζοντας ότι δεν θα καταλήξει κανείς πουθενά.

  

Δεν έχω πια χρόνο για να  ανέχομαι παράλογους ανθρώπους που 

παρά τη χρονολογική τους  ηλικία δεν  έχουν μεγαλώσει.

  

Δεν έχω πια χρόνο για να λογομαχώ με μετριότητες.