Ερνέστος Τσίλερ - ένας «Έλληνας» αρχιτέκτονας

(Όμπερλεσνιτς,  Σαξονία 1837 - Αθήνα 1923).
Σπουδαίος Γερμανός  αρχιτέκτονας, κύριος εισαγωγέας των τάσεων (διάφορες εκφάνσεις του νεοκλασικισμού)  της Ευρώπης στη χώρα μας, ο οποίος, μελετώντας συγχρόνως προσεκτικά τα αρχαία μας μνημεία, πέρασε όλη αυτή τη γνώση στην αρχιτεκτονική. Εργάσθηκε στο γραφείο του Θεόφιλου Χάνσεν στη Βιέννη και ήρθε αρχικά στην Ελλάδα με σκοπό να επιβλέψει την οικοδομή της Ακαδημίας Αθηνών (1861), για να εγκατασταθεί κατόπιν οριστικά και να γίνει ο πιο παραγωγικός και δημοφιλής αρχιτέκτονας κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ού. Διετέλεσε και καθηγητής στο Σχολείο των Τεχνών (1872). Η αρχιτεκτονική του εκτείνεται σε θέατρα (Δημοτικό Θέατρο Αθηνών, Βασιλικό (τώρα Εθνικό) και σε άλλα κτήρια όπως: Μέγαρο Μελά, Ιλίου Μέλαθρον, Μέγαρο Σταθάτου, Έπαυλη Θων, Σχολή Ευελπίδων, Ανάκτορα της Ηρώδου του Αττικού, Δημαρχείο Ερμούπολης,  Θέατρο Πάτρας, Ελληνικό Προξενείο Θεσσαλονίκης και αγορές Αιγίου και Πάτρας. Ασχολήθηκε επίσης με την εκκλησιαστική αρχιτεκτονική (Φανερωμένη Αιγίου, Άγιος Αθανάσιος Πύργου, Αγία Τριάδα Πειραιώς και Άγιος Λουκάς Πατησίων).

Δημοτικό Θέατρο Αθηνών 1872-1888 (κατεδαφισμένο)

Ήταν χτισμένο στην πλατεία Κοτζιά, απέναντι από το παλαιό Δημαρχείο στην οδό Αθηνάς. Κατεδαφίστηκε το 1940 επειδή βρισκόταν σε άθλια κατάσταση λόγω του ότι είχε χρησιμοποιηθεί για τη στέγαση προσφύγων του 1922.

Εθνικό Θέατρο, οδός Αγίου Κωνσταντίνου, 1895-1901

Στο κέντρο της πρόσοψης ο Τσίλερ έχει τοποθετήσει μια διώροφη σύνθεση που προεξέχει, και η κιονοστοιχία στον όροφο μιμείται τη Βιβλιοθήκη του Αδριανού. Δεν υπήρχε ακόμη διάκριση μεταξύ της «ελληνικής» και της «ρωμαϊκής» αρχιτεκτονικής η οποία ήταν της μόδας εκείνη την εποχή επειδή ήταν η πλέον διασωσμένη άρα και η πιο νόμιμη πηγή. Αργότερα έγινε ο διαχωρισμός, όταν έγιναν γνωστά τα αρχαία ελληνικά μνημεία.

Ιλίου Μέλαθρον, 1897

Ξεχωριστής ομορφιάς η διώροφη κατοικία, ιταλικής προέλευσης, με σκεπασμένη στοά (λότζια) πάνω στον δρόμο,  του Ερρίκου Σλήμαν, στην οδό Πανεπιστημίου. Ονομάστηκε «Ιλίου Μέλαθρον» για να παραπέμπει στις μεγάλες ανασκαφές του αρχαιολόγου, που είχαν στεφθεί με τόση επιτυχία στην Τροία (Ίλιον). Ήταν περιτρανής απόδειξη ότι η Ιλιάδα του Ομήρου βασιζόταν σε πραγματικά γεγονότα.

Αγορά Αιγίου, σήμερα Αρχαιολογικό Μουσείο

Άλλο ένα δείγμα των δημόσιων κτηρίων που σχεδίασε και έκτισε ο μεγάλος αρχιτέκτονας για διάφορες πόλεις της Ελλάδας. Την τελευταία δεκαετία, αφού έγιναν απαραίτητες τροποποιήσεις στο εσωτερικό του, αποκαταστάθηκε και μετασκευάστηκε σε μουσείο.
Πηγή: Επισκόπηση της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής και Πολεοδομίας Τόμος Δ'.

---