Ανρί ντε Τουλούζ-Λωτρέκ - μικρός ανθρωπάκος, μεγάλος καλλιτέχνης

Ο Τουλούζ-Λωτρέκ το 1890
(Παρίσι, Εθνική Βιβλιοθήκη)

(Αλμπί 1864-Ζιρόντ 1901)

Γάλλος μεταϊμπρεσιονιστής ζωγράφος και λιθογράφος. Σημαδεύτηκε από την παιδική του ηλικία πέφτοντας από το άλογο, που του δημιούργησε σοβαρά προβλήματα έτσι ώστε να μην αναπτυχθούν τα πόδια του και να έχει ύψος μόλις 1.50 μ. Σε όλο το έργο του εξυμνεί τη χαρά της ζωής, που δεν μπορεί να γευτεί αλλιώς εξαιτίας της αναπηρίας του, σχεδόν σαν μια ρεβάνς της άδικης μοίρας του. Εκφράζεται μέσα από το μυαλό του και το πινέλο του και η ζωή του αποκαλύπτεται από τις εικόνες του θεάτρου και του τσίρκου, των καμπαρέ και των οίκων ανοχής που αποτελούν μέρος της. Είναι ταυτισμένος με το Παρίσι της Μπελ Επόκ, μιας εποχής γεμάτης ζωντάνια και χυδαιότητα, προσεκτικός και πιστός παρατηρητής. Τα κορίτσια του οίκου ανοχής ποζάρουν γι’ αυτόν σε καθημερινές πόζες, σε στιγμές ανάπαυσης, στον ύπνο, στην τουαλέτα και στο γεύμα, με απόλυτη φυσικότητα, προσφέροντας στον ζωγράφο το αντικείμενο για πολυάριθμα αριστουργήματα. Χάρη στη συνθετική δύναμη και την εκπληκτική κίνηση του σχεδίου του θεωρείται ένας από τους πατέρες της σύγχρονης αφίσας.

Η κυρία Πουπούλ στην τουαλέτα (1899-1900)

Ο Λωτρέκ ζωγραφίζει το κορίτσι του «σπιτιού», κυριευμένος με μια έλξη για το καφεκόκκινο όγκο των μακριών μαλλιών που κρύβουν το πρόσωπο. Ο ζωγράφος, με καλλιτεχνική ωριμότητα και σπάνια ευαισθησία στη ζωγραφική ύλη, επιτυγχάνει μια αρμονία στη σχέση μεταξύ των ζεστών τόνων του πίσω μέρους του καθρέφτη στην τουαλέτα, του κουτιού, του τοίχου, των μαλλιών της μαντάμ Πουπούλ και των κρύων τόνων του επιπέδου της τουαλέτας, αναμεμειγμένα με τη ρομπ ντε σαμπρ, τις αντανακλάσεις στον τοίχο και τα κρυστάλλινα φιαλίδια.

Χορός στο Μουλέν Ρουζ (1890)

Όπως σε κάθε εικόνα εμπνευσμένη από τον κόσμο του Μουλέν Ρουζ, ο Λωτρέκ απεικονίζει πραγματικά πρόσωπα, συγκρατώντας φυσιογνωμίες και χαρακτήρες. Στο κέντρο της σκηνής ο Βαλεντίν λε Ντεσοσέ (ηθοποιός) και η Γκουλύ (χορεύτρια του Μουλέν Ρουζ) ενώ χορεύουν. Με τον σκούρο μανδύα η Ζαν Αβρίλ.

Στο Μουλέν Ρουζ (1892)

Μια μικρογραφία του ξένοιαστου κόσμου των καφέ σαντάν με κινηματογραφική τομή. Στο πρώτο επίπεδο η διαγώνιος του κιγκλιδώματος μας υποδέχεται στον χώρο δίπλα στους πρωταγωνιστές. Όλοι είναι γνωστά πρόσωπα, όπως αριστερά π.χ. ο κριτικός Εντουάρ Νουζαρντέν, στο φόντο η Γκουλύ διορθώνει τα μαλλιά της μπροστά στον καθρέφτη, ενώ ο Γκαμπριέλ Ταπιέ ντε Σελεϊράν προχωρεί με τον εξάδελφό του Τουλούζ Λωτρέκ που φοράει μπομπέτα. Δεξιά η γυναίκα (δεν έχει αναγνωρισθεί) είναι παραμορφωμένη από το φως με χρώματα κίτρινο και πράσινο και τονισμένο το κόκκινο των χειλιών. Ένα στιγμιότυπο της ζωής του ζωγράφου που μας παίρνει από το χέρι για να μας οδηγήσει στο περιβάλλον του, δίπλα στους φίλους του και στις χορεύτριες.

Η Ζαν Αβρίλ στο Ζαρντέν ντε Παρί (1893)

Με εμφανή την επιρροή ιαπωνικών λιθογραφιών (χρήση επίπεδων χρωμάτων και σχέδια σιλουέτας χωρίς όγκο) ο Λωτρέκ επιδίδεται στη νέα του δραστηριότητα του δημιουργού αφισών μέσα από τη χρήση της καινούργιας λιθογραφικής τεχνικής. Τρία χρώματα, κόκκινο, κίτρινο και γκρι, αξιοποιούνται από το μαύρο και το λευκό.

Η Ζαν Αβρίλ βγαίνει από το Μουλέν Ρουζ (1892)

Σε αυτόν τον λαμπρό κόσμο τον φαινομενικά γιορτινό και αδιάφορο, μοναδική και ειλικρινής φίλη του η Ζαν Αβρίλ. Του αρέσει η φιγούρα της που είναι λεπτή και μελαγχολική, το εύθραυστο πρόσωπό της και η εκλεπτυσμένη κομψότητά της.

---